Jana Gunstheimer

Het GEM presenteert met Mental Duels de eerste solotentoonstelling van de Duitse Jana Gunstheimer (Zwickau, 1974) in Nederland. Haar multimediale werken, bestaande uit potloodtekeningen en installaties, vertellen verhalen die waargebeurd lijken, maar dat niet zijn.

Jana Gunstheimer weet een kosmos van valse realiteit te scheppen. In haar figuratieve tekeningen refereert ze aan de werkelijkheid, citaten uit de kunstgeschiedenis en de wetenschap. Maar we moeten oppassen: haar gedetailleerde zwart-wit tekeningen doen documentair aan, maar blijken bij nadere beschouwing gebaseerd op een schaduwwerkelijkheid. Gecombineerd met decorstukken en allerlei objecten creëert Gunstheimer een wereld waarin we geen vaste grond onder de voeten hebben.

De werken van Gunstheimer zitten vol tegenstrijdigheden. Zoals de tekeningen van beroemde meesterwerken als Picasso en Vermeer bijvoorbeeld: ze zijn kopieën en tegelijkertijd unieke kunstwerken. Alleen zitten ze vol krassen, scheuren, snedes en gaten, blinde vlekken en lege plekken. Gunstheimer wil zo laten zien hoe allerlei ideologische redenen, liefde voor de kunst of haat tegen religie, een beeld kunnen vernietigen; de afbeelding van Vermeer is grotendeels vervaagd door het intensieve flitsen van de camera. Veel van haar tekeningen lijken te zijn ontstaan uit fotografische processen die te kort hebben plaatsgevonden of alweer zijn vervaagd door de tand des tijds. Voor de GEM tentoonstelling maakt ze een nieuwe installatie waarin deze processen de hoofdrol spelen.

Gunstheimer studeerde etnologie, waarin cultuurverschijnselen worden verklaard door ze in een historische geografische of sociale context te plaatsen. In haar werk schept ze zelf een context, waardoor leugens waarheid lijken. Haar presentatie is wetenschappelijk. De werken zijn gecatagoriseerd, gelabeld, en gearchiveerd. Dit draagt bij aan hun geloofwaardigheid. Op deze manier refereert Gunstheimer naar de ontwikkeling van beeld, niet slechts in de fotografie, maar in het algemeen. Ook haar installaties gaan dieper in op het creëren van beeld en de fotografie. Zij combineert haar gedetailleerde tekeningen met gestileerde objecten als camera’s, studiolichten en printapparatuur. 

Jana Gunstheimers Mental Duels past in een reeks tentoonstellingen in het GEM van kunstenaars als Marcel Dzama en Marcel van Eeden die vanuit het tekenen vertrekken en daar vanuit hele werelden schetsen. Datzelfde geldt voor de tentoonstelling van Charles Avery die gelijktijdig is.

De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door steun van het Goethe-Institut, die Duitse kunstenaars een podium in Nederland wil bieden.