Lisa Brice

“As a figurative painter it is significant that historical figuration seems invariably created by white men for an audience of predominantly white men.” - Lisa Brice

Twee jaar geleden had zij een grote tentoonstelling in Tate Britain, dit najaar presenteert KM21 haar eerste museale solotentoonstelling Nederland: Lisa Brice (1968, Kaapstad). De afwisselend in Londen en Trinidad woonachtige kunstenaar schildert en tekent vrouwen, veelal naakt en ongestoord verdiept in alledaagse bezigheden, zoals dralend voor de spiegel of achteloos een sigaret rokend. Door hun gezichten schetsmatig neer te zetten en ze soms een opvallend blauwe huidskleur te geven, schept Brice met opzet onduidelijkheid over hun identiteit. Ze speelt een visueel spel met de kijker, die in haar werk allerlei gedaanteverwisselingen kan ontdekken.

De spanning tussen verhullen en onthullen vormt een rode draad in de tentoonstelling in Den Haag. De poses van de vrouwen refereren vaak aan composities van bekende kunstenaars als Manet, Vallotton en Picasso, al maakt Brice dit zelden expliciet. Ze tilt figuren uit hun oorspronkelijke context en biedt hiermee nieuwe perspectieven op de kunsthistorische traditie van het vrouwelijk naakt. Niet langer dienstbaar aan de mannelijke blik, gaan deze vrouwen hun eigen gang. Zelf zegt Brice hierover: “In beroemde schilderijen worden vrouwen vaak eenzijdig geportretteerd als passieve figuren, ik wil ze uit dit geïsoleerde bestaan trekken en een nieuw leven geven.”

Vermomming als bevrijding
Hiertoe zet Brice ook schilderkunstige middelen in. Haar schilderijen en werken op papier ogen helder en krachtig door de combinatie van losse penseelstreken en een haast analytische afstandelijkheid. Regelmatig keren specifieke blauwtinten terug. De fascinatie van Brice voor kobaltblauw in het bijzonder begon met een poging om het blauwe licht van neonreclames te vangen, wat leidde tot experimenten om de overgang van dag naar nacht (‘blue hour’) vast te leggen in verf. Inmiddels heeft de kleur voor Brice veel meer betekenissen gekregen, zoals de associatie met de Trinidadiaanse ‘Blue Devil’. De vermomming van dit traditionele carnavalsfiguurbestond oorspronkelijk uit een laag blauw waspoeder die werd gebruikt om wasgoed witter te maken. Op de markt gekomen in de tijd dat Trinidad en Tobago was gekoloniseerd door Groot-Brittannië is dit middel alom verkrijgbaar en werd het ook wel in verband gebracht met het bleken van de huid. In bredere zin staat de kleur voor Brice symbool voor de bevrijdende werking van het dragen van een masker of vermomming. Wanneer je wordt bedekt door een andere ‘huid’ spelen vooroordelen op basis van uiterlijk geen rol meer.

Vrouwelijke voorvechters
Voortkomend uit Brice’ interesse in de manier waarop vrouwelijke kunstenaars zichzelf representeren, is het zelfportret een belangrijk thema in de tentoonstelling. In een nieuw werk duikt onder meer de gedaante op van de Nederlandse kunstenaar Charley Toorop (1891-1955).

Brice raakte geïntrigeerd door Toorops Zelfportret met palet (1932-1933) uit de collectie van Kunstmuseum Den Haag en deed onderzoek naar haar werk en leven. Brice baseerde haar beeltenis van Toorop op een bekende foto van een schilderende Yayoi Kusama (1929) aan het werk. Net als Toorop heeft zij op eigenzinnige wijze haar positie in een door mannen gedomineerde kunstwereld bekrachtigd.

Ook andere vrouwelijke kunstenaars inspireren dede schilderijen van Brice. Zo dienden foto’s van de Amerikaanse kunstenaars Helen Frankenthaler (1928-2011), Elaine de Kooning (1918-1989), Lee Krasner (1908-1984) en Tamara de Lempicka (1898-1980) als basis voor een monumentale nieuwe compositie. Brice beschouwt al deze kunstenaars als belangrijke voorvechters: zij baanden de weg voor vrouwen na hen.

In musea komt de laatste jaren steeds meer aandacht voor onderbelichte aspecten van de geschiedenis. Het werk van Brice sluit hierbij aan en past ook in de traditie van Kunstmuseum Den Haag, waarvan KM21 deel uitmaakt, om kunstenaars voor het voetlicht te brengen die langere tijd aan de aandacht zijn ontsnapt. Zo heeft het museum grote tentoonstellingen georganiseerd van Suze Robertson (1942), Paula Modersohn-Becker (1952), Jacoba van Heemskerck (1982), Helene Schjerfbeck (2007) Louise Bourgeois (2010), Lee Bontecou (2017), Alice Neel (2017) en vele anderen.

Internationale schilderkunst
KM21 heeft een lange traditie van het organiseren van tentoonstellingen van internationale schilders. Het museum heeft eerder tentoonstellingen georganiseerd met onder anderen Hadassah Emmerich (2005), Daniel Richter (2007), Tjebbe Beekman (2008), Michael Raedecker (2009), Cecily Brown (2010), David Schnell (2010), Robert Zandvliet (2012), Mark Bradford (2015), Maaike Schoorel (2017) en Kati Heck (2020). Door deze tentoonstellingen heeft een breed publiek in Nederland kennis kunnen maken met de actuele stand van de internationale schilderkunst. Met Lisa Brice zet KM21 deze traditie voort.

Over Lisa Brice
Lisa Brice studeerde aan de Michaelis School of Fine Art in Kaapstad. Sinds 1998 woont en werkt ze afwisselend in Londen en Trinidad, na een workshop in Grande Riviere en een residency in Port of Spain, de hoofdstad van Trinidad en Tobago, met kunstenaars Peter Doig, Chris Ofili en Andy Miller. In deze tijd vormde ze vriendschappen en werkrelaties met Trinidadiaanse kunstenaars als Adele Todd, Che Lovelace en vooral Emheyo Bahabba alias ‘Embah’. Haar werk was recent onder meer te zien in Camden Arts Centre in Londen (2016), Salon 94 in New York (2017), Stephen Friedman Gallery in Londen (2017 en 2019), Tate Britain in Londen (2018) en The Hepworth Wakefield (2020).

Catalogus
Met dank aan Stephen Friedman Gallery, Londen en Salon 94, New York verschijnt bij de tentoonstelling een Engelstalige publicatie met teksten van Jennifer Higgie (redacteur Frieze magazine en maker van de podcast Bow Down: Women in Art History), Aïcha Mehrez (assistent-curator Tate Britain), Laura Smith (curator Whitechapel Gallery, Londen), Attillah Springer (schrijver). Het boek Smoke and Mirrors is te koop via Kunstmuseumshop.nl.