Pamela Phatsimo Sunstrum

Met trots presenteert KM21 de eerste museale solotentoonstelling in Europa van kunstenaar Pamela Phatsimo Sunstrum (Botswana, 1980). Naast een overzicht van recente tekeningen en schilderijen die nooit eerder in Nederland getoond zijn, maakt Sunstrum in KM21 een site-specific installatie rondom twee grote nieuwe schilderijen. Deze combineert zij met historische meubelstukken uit de omvangrijke collectie toegepaste kunst van Kunstmuseum Den Haag in een bijzonder samenspel tussen hedendaagse kunst en cultureel erfgoed. 

In haar tekeningen, schilderijen, installaties en animaties refereert Pamela Phatsimo Sunstrum onder meer aan mythologie, etnografie, ecologie en kwantumfysica. Met invloeden van literatuur, cinema, theater en andere vormen van storytelling bouwt Sunstrum aan een voortdurend groeiend verhaal. Via een schimachtige ‘cast’ van personages en alter ego’s verkent ze ongrijpbare, maar universele gedachten over jezelf zijn en belonging; het gevoel ergens thuis te horen. Deze figuren plaatst Sunstrum in ondefinieerbare omgevingen die zowel archaïsch als futuristisch aandoen. 

Geïnspireerd door landschapsschilderkunst, van Hollandse luchten tot de meer geometrische vergezichten van de Zuid-Afrikaanse schilder Jacobus Hendrik Pierneef (1886-1957), creëert Sunstrum een lappendeken van herinnerde landschappen uit haar jeugd in onder meer Botswana, Canada, Soedan, Sri Lanka, Malawi en Panama. Haar werk vertoont raakvlakken met het afrofuturisme, waarin kunstenaars en denkers uit de Afrikaanse diaspora een toekomst verbeelden voorbij de kaders van onderdrukking, met elementen van science fiction en fantasy. Ook Sunstrum bevraagt de vanzelfsprekendheid van aangeleerde ‘traditionele’ geschiedenis. In haar eigen woorden: ‘Our history is important, too. Identity is as much ancestral as it is futuristic, in this constant state of becoming.’ 

De titel van de tentoonstelling, The Gods and The Underdogs, is ontleend aan een essay van de invloedrijke Zuid-Afrikaanse schrijver Bessie Head (1937-1986). Zij leefde vanaf 1964 in Botswana met een ‘exit permit’, een uitreisvergunning die terugkeer verbood volgens de toenmalige wetten van de Apartheid. Exit Permit is ook de titel van Sunstrums nieuwe installatie, bestaande uit twee grote schilderijen in een enscenering met meubelstukken uit de collectie toegepaste kunst van Kunstmuseum Den Haag. De wachtkamerachtige setting verwijst naar de koloniale buitenwachten die nog altijd in (onder meer) Botswana te vinden zijn: bureaucratische, provisorisch opgezette hoofdkwartieren waar beslissingen over individuele levens werden genomen. 

Ook de overige tekeningen en schilderijen in de tentoonstelling, waarvan een groot deel niet eerder in Europa te zien was, verkennen deze geschiedenis vanuit meerdere perspectieven. We zien vrouwen in zondagse kleding op houten wachtbanken, een stoet schoolmeisjes in uniform, geestachtige verschijningen van voorouders, uitgestorven steppedieren. De gelaagde, kleurrijke werken ogen teder en strijdlustig tegelijk; intiem en monumentaal. Samen werpen ze urgente en actuele vragen op over machtsverhoudingen, ontheemding, identiteit en autonomie, over goden en underdogs.

Over de kunstenaar
Pamela Phatsimo Sunstrum woont en werkt in Den Haag. Ze studeerde aan de University of North Carolina en het Maryland Institute College of Art in Baltimore in de VS. Solotentoonstellingen vonden recent plaats bij Goodman Gallery in Johannesburg, Galerie Lelong in New York, CCA Cincinnati en Tiwani Contemporary in Londen. Ook maakte haar werk deel uit van groepstentoonstellingen in MOCA Toronto, The Bronx Museum of the Arts in New York, Nest in Den Haag, Zeitz MOCAA in Kaapstad en WIELS in Brussel, als ook van de Sharjah Biënnale 2023 en Liverpool Biënnale 2023.

Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds.